Ko god je ovog ljeta imao priliku da prošeta Knez Mihailovom ulicom u Beogradu mogao je primijetiti za današnji kontekst neobičnu scenu. Posred šetališta na broju 35 u zastakljenoj galeriji Srpske akademije nauka i umetnosti bile su izložene crvene zastave. Znatiželjni su mogli ući u galeriju, gdje bi ih frontalno dočekala slika žene iz Španskog građanskog rata, naslovljena "No pasaran" (1948), Đorđa Andrejevića Kuna, efektno reprodukovana na cijelom zidu, sa originalom postavljenim u visini posjetitelja. Tim postupkom borkinja je u isto vrijeme simbol nepokorene heroine veće od života, ali i figura koja nas poziva da interagujemo sa njom, da se slikamo pored nje, da pokažemo pesnice i mišice, da budemo dio iste radničke borbe.
Izložba o kojoj je riječ, naslovljena "Kun: umetnik – radnik – borac", bila je otvorena od 11. juna do 8. septembra, a postavljena je povodom 120. godišnjice Kunovog rođenja u saradnji galerije SANU, Muzeja savremene umetnosti u Beogradu i Muzeja Jugoslavije. Autorke izložbe su Mišela Blanuša, Vida Knežević i Ana Panić, kustoskinja je Katarina Živanović.
Kunov borbeni realizam nastajao je iz beskompromisne umjetnikove spremnosti da sve rizikuje zarad revolucije. Godine 1936. odlazi u borski rudnik kako bi napravio mapu grafika "Krvavo zlato". Grafike kontrastno prikazuju patnje rudara naspram bahatosti kapitalističke elite, koja profitira na radničkoj i eksploataciji prirode. (Zvuči poznato?) Bio je zatvaran, učestvovao u Španskom građanskom ratu i NOB. Nakon rata, između ostalog, bio je autor državnog grba sa upaljenim bakljama koje simbolizuju jugoslovenske republike.
Kako autorski tim objašnjava, izložba je zamišljena kroz "kontinuirani dijalog" preko pedeset Kunovih umjetničkih djela i njegovih ličnih predmeta sa drugim predmetima od značaja za istorijski kontekst, poput prevoda "Kapitala" Moše Pijade iz Lepoglave. U taj dijalog su uključena i srodna umjetnička djela, od klasika poput Goje do savremenih postjugoslovenskih umjetnika i umjetnica, kao što su Hristina Ivanoska, Dejan Marković, umjetnički duo Doplgenger i Kontekst kolektiv. Kunove teme pokazuju se i dalje aktuelnim. To je dobro za dugovječnost njegovog opusa, loše za sve nas, jer nas je 30 godina nacionalizma i kapitalizma vratilo vijek unatrag.
Konačno, ima i neke umjetničke pravde u tome da su izložbu vodile i osmislile redom žene, jer se i sam Kun dosljedno zalagao za žensku emancipaciju kroz sve faze svog rada. Izložba se otvara revolucionarkom, na koju se nadovezuju likovi mnoštva drugih žena koje je Kun ilustrovao – onih iz pozadine, onih na frontu. Kun je bio autor plakata povodom osnivanja Antifašističkog fronta žena Srbije, čija se osamdesetogodišnjica obilježava narednog januara.
