Povodom 130 godina od rođenja književnika Stanislava Vinavera, u dvorani Centralne biblioteke "Prosvjete" u Zagrebu 16. septembra održano je predavanje o njegovom doprinosu srpskoj i jugoslavenskoj književnosti.
Predavanje je održao Gojko Tešić, profesor srpske i jugoslovenske književnosti 20 veka na fakultetu u Novom Sadu i veliki poznavalac Vinaverovog rada, a uvodnu riječ s predstavljanjem predavača održala je voditeljica biblioteke Snježana Čiča.
- Stanislav Vinaver jedan je od najzagonetnijih slučajeva u srpskoj kulturi. Nije ispunio kriterije koji bi ga određivali kao srpskog pisca; njegova majka je bila Njemica, a otac Poljak, ali je za srpsku kulturu učinio toliko da svi jezikotvorci nisu mogli da se porede s njime, rekao je Tešić, ističući da za razliku od drugih ličnosti srpske kulture o njemu nema romana, iako je možda najromanesknija figura srpske književnosti.
- Vinaver je bio pesnik, parodičar, jezikotvorac, jezikoslovac, mislilac, književni istoričar, publicista, novinar, prevodilac i putopisac s bogatim opusom u svakoj od ovih disciplina, pokrivajući između ostalog svih sedam umetnosti. Zatičući se u Rusiji 1917. gde je poslan da prikupi dobrovoljce za Solunski front, on je prošao kroz grotlo Oktobarske revolucije i opisao Rusiju na kritički orvelovski način mnogo prije samog Orwella. Kao dopisnik "Vremena" 30-ih je sklonjen iz Berlina da ne izgubi glavu kad je svojim istupima provocirao fašistički režim. Kao prevodilac nadopunio je Rableovog "Gargantuu i Pantagruela" s 80 stranica napisanih u njegovom stilu, a njegovo poznavanje sedam jezika dobro mu je došlo kad je poslije rata radio u Novinskoj agenciji Tanjug što mu je, da mu riješi egzistenciju kad se 1945. vratio iz njemačkog zarobljeništva, omogućio Moša Pijade.
- U književnost se vraća 1950. a od 1952. do svoje smrti 1955. objavljuje između ostalog niz briljantnih tekstova u časopisu "Republika". Ipak, kako je bio u permanentnom sukobu sa jezičnim zakonodavcima, kao i umjetnicima nadrealistima koji su tokom 40-ih i 50-ih zauzeli pozicije u srpskom društvu i kulturi, on je, iako svestran, stalno marginalizovan, naglasio je Tešić, proglasivši ga najneiščitanijom biblijom srpske kulture i neponovljivom stvaralačkom figurom. Koji god segment njegovog delovanja začeprkate, videćete da je Vinaver nešto sasvim drugo u odnosu na uvreženo poimanje kulture, naglasio je Tešić.
Ocijenio je da se Vinaverove parodije odlikuju duhovitim obrtima, svežinom izraza i prefinjenim osećajem za grotesku, što je došlo do izražaja u "Pantologijama novije srpske pelengirike" izdanim 1920, 1922. i 1938. koje su zapravo parodijski pandan "Antologiji novije srpske lirike" Bogdana Popovića s kojim je kao i Jovanom Skerlićem bio u svojevrsnom idejnom sukobu.
Tešić je govorio i o neprimjerenom odnosu prema Vinaveru i nakon njegove smrti koji je i tada ostao nepročitan na pravi način, a ni sabrana djela izdana prije nekoliko godina mu nisu bila promovirana kako bi trebalo. Osvrnuo se i na svoje prikupljanje građe, pri čemu je zagrebačku Nacionalnu sveučilišnu knjižnicu ocijenio kao najznačajniju instituciju za srpsku književnost do 1941., s obzirom na razaranje beogradske biblioteke u aprilskom ratu 1941. Na osnovu prikupljenih tekstova Tešić je priredio knjigu "Citat Vinaver" dajući tako svoj obol čuvanju uspomena na njega.
