U organizaciji SKD Prosvjeta, pododbor Beli Manastir, 25. februara u Etnološkom centru baranjske baštine održano je predavanje iz istorije na temu Srpski despoti Južne Ugarske. U 45-minutnom edukativnom predavanju, koje je održao profesor istorije Zoran Jakšić, prisutni su imali prilike čuti sve ono najvažnije o srpskim despotima i položaju srpskog naroda u Južnoj Ugarskoj. Jakšić se posebno osvrnuo na porodicu Branković koja je igrala važnu ulogu u historiji Srbije. Kao srpski despoti, kako je istakao Jakšić, trudili su se da urade dobro za narod. Pružali su otpor moćnoj turskoj vojsci zbog čega ih je Ugarska učinila svojim vazalima.
Položaj srpskog naroda u Južnoj Ugarskoj na početku 16. veka bio je dosta težak, ali ipak ne onako očajan kao u petnaestom posle pada Smedereva. Ostavši bez sopstvene države, srpski titularni despoti u Južnoj Ugarskoj, ulevali su kod sopstvenog naroda veru i nadu da će se pomoću svojih severnih suseda moći nekako održati i vratiti na svoja ognjišta.
Posle pada Despotovine 1459. godine, Brankovići su se povukli u Ugarsku, a za njima i srpski narod. Poznati kao veliki ratnici i vojskovođe, ugarski kraljevi su im dodelili despotsko dostojanstvo u Sremu, kako bi sa Srbima branili ugarske granice od turskih upada. Na čelu s vladikom Maksimom Brankovićem, podignut je manastir Krušedol, a predanje im pripisuje još neke manastire po Fruškoj Gori, ljupkom uzvišenju koje dominira ravnom Vojvodinom, i koje ponosno čuva čak šesnaest manastira iz kasnog srednjeg veka.
Manastir Krušedol su u 15. veku počeli da grade despot Đorđe Branković i njegova majka Angelina. Đorđe, koji je kasnije postao monah Maksim, u Krušedol je preneo posmrtne ostatke svog oca Stefana i strica Jovana Brankovića, a predvideo je i kriptu u kojoj je kasnije bio sahranjen. Zbog toga se smatra da je nameravao da ovaj manastir predstavlja porodični mauzolej Brankovića. U manastiru Krušedol, poznatom kao večni dom srpskih velikana, večni mir su pronašle i mošti patrijarha Arsenija trećeg Čarnojevića, patrijarha Arsenija četvrtog Šakabenta, kneginje Ljubice Obrenović (žene Miloša Obrenovića) i kralja Milana Obrenovića. Osim njih u manastiru su sahranjeni vojvoda Stevan Šupljikac i mitropolit Isaija Đaković. Program je financiran sredstvima Saveta za nacionalne manjine Vlade Republike Hrvatske.
