Na ulazu u Borovo i izlazu iz tog mesta, postavljene su table ‘dobro došli’ i ‘doviđenja’ koje su osim na hrvatskom jeziku i latinici, ispisane na srpskom jeziku i ćirilici te na engleskom i nemačkom jeziku. Radi se o turističkim tablama koje su, kako nam je rekao načelnik opštine Zoran Baćanović, zajedno sa još 50-tak raznih tabli i saobraćajnih znakova, postavljene u sklopu obnavljanja saobraćajne signalizacije. Takve višejezične table u nekim sredinama već postoje, kao i dvojezično ispisani nazivi ulica, međutim na onim žutim tzv. mestopisnim tablama, ćirilice još nema.
Više od dvadeset godina i gotovo stotinu stranica dopisa, zahteva, odgovora, požurnica i tumačenja, broji ‘slučaj’ dvojezičnih tabli čije postavljanje traže jedinice lokalne samouprave na istoku Hrvatske u kojima živi više od zakonom propisane trećine pripadnika srpske nacionalne manjine u ukupnom stanovništvu, a neretko i preko 90 odsto. Srbi su to pravo, koje odavno konzumiraju Mađari, Česi, Italijani i druge nacionalne manjine, do sada ostvarili samo u Donjem Lapcu gde su dvojezične table s nazivom mesta postavljene 2015. godine.
Prva je tu priču još 1998. godine, pokrenula upravo opština Borovo. ‘Novosti’ su i ranije pisale kako su Hrvatske ceste, nadležne za postavljanje takvih oznaka na državnim cestama, to uporno odbijale uz nesuvisla obrazloženja da je npr. ‘naziv mjesta Borovo na srpskom jeziku isti kao i na hrvatskom jeziku’ ili da ‘prometni znakovi, signalizacija i oprema u cijelosti moraju biti izrađeni i postavljeni prema hrvatskim normama, a u hrvatskim normama nema ćiriličnog pisma’. Pozivajući se na Ustavni zakon o pravima nacionalnih manjina i Zakon o upotrebi jezika i pisma nacionalnih manjina, Hrvatskim cestama, ali i tadašnjem Ministarstvu mora, turizma, prometa i razvitka, više puta se bezuspešno obraćalo i Veće srpske nacionalne manjine u opštini Borovo.
Čitavu priču je 2010. godine ponovo pokrenulo Zajedničko veće opština u ime sedam opština naseljenih srpskim stanovništvom: Borovo, Erdut, Jagodnjak, Negoslavci, Markušica, Šodolovci i Trpinja. Prvo su se obratili Ministarstvu pomorstva, prometa i infrastrukture odakle je stigao odgovor da je ‘potrebno izraditi celoviti saobraćajni elaborat i ishodovati punomoć Hrvatskih cesta i županijskih uprava za ceste’. Usledila je prepiska s Hrvatskim cestama i županijskim upravama za ceste Vukovarsko-sremske i Osječko-baranjske županije, ali bez rezultata. Predstavnici srpske zajednice su 2017. godine, na taj problem ukazali i pučkoj pravobraniteljki čiji se ured aktivno uključio u njegovo rešavanje, pišući dopise nadležnima i insistirajući da se zahtevima srpske zajednice udovolji jer su zakonski osnovani. S vremenom je razloga za odbijanje zahteva ZVO-a ponestalo, ali pomaka i dalje nije bilo.
- Prvi kontra-argument je bio da nisu ispunjene pretpostavke o broju stanovnika, a mi smo dokazali da jesu. Zatim su rekli da u Statutima opština nisu uvrštene sve potrebne odredbe na šta smo im dostavili Statute koji dokazuju suprotno. Jedan od njihovih argumenata je bio kako Statuti nisu javno objavljeni pa smo, iako nigde ne stoji takva obaveza, poslali linkove na internetske stranice opština na kojima su Statuti javno objavljeni. Onda su tvrdili kako smo tražili da svi saobraćajni znakovi budu ispisani dvojezično što nije istina i to smo pojednostavili do te mere da smo u jednom od dopisa naveli kako ne tražimo znak ‘stop’ na ćirilici već isključivo table sa nazivom mesta na ulazu i izlazu. Idući njihov argument bio je da ne znaju koji ćirilični font bi se trebao primenjivati - priča Jovan Vlaović, predsednik Odbora za ljudska prava ZVO-a.
Vlaović dodaje kako je zamenica pučke pravobraniteljke Tena Šimonović Einwalter nakon toga poslala prilično oštar dopis Hrvatskim cestama u kojem ih je podsetila na već postavljene dvojezične table u Donjem Lapcu, zamolivši da detaljno objasne proceduru koja je prethodila postavljanju dvojezičnih oznaka tog naseljenog mesta. Istovremeno je sve aktere pozvala na međusobnu saradnju ‘kako bi se takvi znakovi napokon i postavili onako kako je to učinjeno diljem Republike Hrvatske u naseljima u kojima u značajnom udjelu žive pripadnici češke, mađarske i talijanske nacionalne manjine’.
Zamenica pučke pravobraniteljke je poručila da će pratiti rešavanje zahteva ZVO-a sve do konačnog postavljanja traženih tabli. Iako je posle toga, iz Hrvatskih cesta stiglo pismo koje je potpisao predsednik Uprave Josip Škorić, s pojašnjenjem postupka, od ispunjavanja uslova, izrade elaborata do ishodovanja potrebnih saglasnosti, pojavio se novi problem. Naime, Hrvatske ceste su u jednom od odgovora pučkoj pravobraniteljki izrazile spremnost da učestvuju u izradi potrebnog elaborata, ali u poslednjem dopisu ZVO-u to ne spominju.
- Postavlja se pitanje čija je obaveza da finansira izradu saobraćajnog elaborata? Takav elaborat radi jako mali krug firmi i mi smo se obratili na nekoliko adresa zatraživši ponudu za 27 naseljenih mesta u kojima bi takve table trebale biti postavljene. I tu je bilo problema jer nam jedan deo firmi uopšte nije odgovorio, drugi su rekli da su prezauzeti poslom, tako da smo na kraju dobili samo jednu ponudu na iznos od 101.250 kuna. S druge strane postavlja se i pitanje ko treba da finansira samu izradu tih tabli jer od načelnika opštine Donji Lapac Ilije Obradovića imamo informaciju da ta opština nije morala da finansira ni jedno ni drugo - kaže Vlaović. U potrazi za odgovorom na sva ta pitanja obratili smo se e-mailom Hrvatskim cestama, ali odgovor do zaključenja ovog teksta nismo dobili.
- Nastao je vakuum iz kojeg ćemo, nadamo se, izaći. Zatražićemo tumačenje Ministarstva mora, prometa i infrastrukture i, ako je to naša obaveza, nećemo gubiti dragoceno vreme jer nam je cilj da što pre ostvarimo svoje zakonsko pravo - zaključuje Vlaović.
