Ličnost Nikolaja II povezuje Srbe i Ruse, rečeno je na izložbi fotografija ‘U susret ruskom caru, Romanovi – carsko služenje’ koja je svečano otvorena 1. marta u prostorijama ‘Privrednika’ u Zagrebu u organizaciji ‘Privrednika’ i Crkvene opštine zagrebačke.

Izložba fotografija o svakodnevnom životu posljednjeg ruskog cara i njegove porodice, pobijene 1918. u previranjima tokom Oktobarske revolucije, prvi put je postavljena 2016. i do sada je obišla preko sto mjesta po Evropi, Americi i Africi, uključujući i naše krajeve, rekao je predsjednik ‘Privrednika’ Nikola Lunić.

Govoreći o razlozima za postavljanje izložbe, Lunić je podsjetio da je Nikolaj II bio prijatelj Srba i da je više puta tokom Prvog svjetskog rata urgirao kod zapadnih saveznika za pomoć Srbiji.

- Romanovi su vjekovima bili zaštitnici potlačenih, prije svega Slavena koji su bili pod turskom okupacijom. Zbog toga je sudbina cara Nikolaja, njegove žene i djece koji su brutalno poubijani pitanje osvete i ideologije - rekao je Lunić.

Po riječima mitropolita zagrebačko-ljubljanskog Porfirija, osim što veže ruski i srpski narod, izložba veže i Rusku i Srpsku pravoslavnu crkvu. Dva naroda i dvije crkve veže i car Nikolaj kao svetitelj Božji i potiče nas da naše vrline budu još čvršće, rekao je mitropolit.

Kad se govori o Romanovima i njihovom ubojstvu, vidljiva su dva pristupa - monarhističko-patriotski i liberalno-demokratski, rekla je sveučilišna profesorica Natalija Vidmarović, ističući da je ovaj potonji mnogo prisutniji u medijima i javnosti, pa čak i u Rusiji.

Nikolaj II je bio veliki reformator. Za vrijeme njegove vladavine broj stanovnika se povećao za 60 miliona, Rusija je bila žitnica koja je izvozila pšenicu za trećinu više nego SAD, Kanada i Argentina zajedno, a porezi su bili četiri puta manji nego u Francuskoj ili osam puta manji nego u Engleskoj. Izgradnjom transsibirske željeznice, duge 9.500 kilometara, osigurano je naseljavanje četiri miliona ljudi na Daleki istok. Oni koji su se željeli tamo preseliti, dobili su velike poticaje i olakšice. Istovremeno je zabranio da se kriminalci protjeruju u Sibir.

- Osim te pruge sagrađena je i 1.000 kilometara dugačka pruga do Murmanska, a svake godine otvarano je i 10.000 škola. Kad se govori o nepismenima, treba znati da su se pismenima smatrali samo oni koji su znali crkvenoslovenski, a oni koji su čitali i pisali ‘samo’ ruski, smatrani su nepismenima - rekla je.

Podsjetila je i da je Nikolaj II bio mirotvorac jer se na konferenciji u Hagu zalagao za razoružavanje, ali nije dobio podršku ostalih državnika.

Jeromonah Ignatije (Šestakov), sabrat moskovskog Sretenjskog manastira i jedan od ljudi koji su osmislili izložbu i prikupili slike, podsjetio je da su princeze za vrijeme rata služile kao bolničarke, a da je Nikolajeva sestra, princeza Olga, koja je izbjegla sudbinu Romanovih, kao medicinska sestra bila i na frontu. Romanovi su bili dio naroda i oni koji su ih ubili, ubili su hrišćansku porodicu, rekao je o. Ignjatije i zahvalio na neočekivanom velikom interesu i dolasku.

Otvaranje je pratio i nastup Nele Mišić, koja je uz suvremene pjesme, izvodila i ruske romanse iz vremena Romanovih.

Izložbi koja će biti otvorena do 15. marta, prisustvovalo je sveštenstvo eparhije, predstavnici ruske ambasade, velik broj aktivista srpskih organizacija, kao i dosta pripadnica i pripadnika ruske zajednice u Zagrebu.

Podsjetimo, Nikolaj II. rođen 18, maja 1868. vladao je od 1894. pa do prisilne abdikacije 15. marta 1917. godine nakon Februarske revolucije. Za vrijeme vladavine nastavio je autokratski režim njegovog oca, ali je taj period obilježen ekonomskim razvojem i modernizacijom Rusije uz porast socijalno-političkih kontradikcija i revolucionarnih pokreta, pa tako i neuspjele revolucije 1905.

Nakon abdikacije car je sa ženom Aleksandrom, sinom Aleksejem i kćerkama Olgom, Tatjanom, Marijom i Anastazijom prvo protjeran u Carsko selo, a onda u grad Tobolsk u Sibiru. Nakon izbijanja Oktobarske revolucije, car je s porodicom interniran na Ural, da bi 17. jula 1918. porodica bila pobijena u Jekaterinburgu kojem su se tada približavale jedinice ‘bijelih’ koje bi mogle osloboditi cara.

Za vrijeme SSSR-a, sudbina Romanovih bila je tabu tema. Njihovi ostaci nađeni su 1994. godine, a 1998. godine su svečano pokopani u sabornom hramu sv. Petra i Pavla u Sankt Petersburgu. Nikolaja je sa suprugom i djecom prvo proglasila svetim Ruska pravoslavna crkva u izbjeglištvu 1981. godine, a u zemlji 2000. godine.

Do danas je nejasno da li je Lenjin kao vođa revolucije izdao naredbu za likvidaciju Romanovih, ali novija istraživanja pokazuju da je to bila odluka lokalnih boljševika za koju je Lenjin saznao tek naknadno.