Novi talas interesovanja šire javnosti za Mustafu Golubića, pripadnika ‘Crne ruke’, jugoslovenskog komuniste i sovjetskog obaveštajca, koji se dogodio nakon emitovanja RTS-ovih serija ‘Senke nad Balkanom’ i ‘Montevideo Bog te video’, potakao je istoričara Ognjena Karanovića, stručnog saradnika Matice srpske iz Novog Sada, da istraži biografiju i delovanje ove misteriozne istorijske figure. Karanović je gostovao u Srpskom kulturnom centru Vukovar.

Mustafa Golubić je rođen u Stocu u Hercegovini 1889. godine, a ubijen u Beogradu 1941. godine od nemačkog okupatora. Bio je nacionalni delatnik, po opredeljenju Srbin muslimanske veroispovesti, koji je kao daroviti student stupio u redove tadašnjih nacionalnih omladinskih organizacija, prvo ‘Mlade Bosne’, a kasnije i ‘Crne ruke’ što nije bilo nimalo neuobičajeno za njegovu generaciju. Kao pripadnik dobrovoljačkih odreda srpske vojske učestvovao je u Balkanskim ratovima, a kasnije u Prvom svetskom ratu.

- Zbog Solunskog procesa iz 1917. godine u kojem je vođa ‘Crne ruke’ Dragutin Dimitrijević Apis osuđen, dolazi u sukob sa političkim vlastima novouspostavljene jugoslovenske države 1918. godine i odlazi u sovjetsku obaveštajnu i bezbednosnu službu. Pored mnogih, nimalo časnih dela, koja je kao agent učinio u svom životu, učestvovao je u ubistvu Lava Trockog i po tome ostao najpoznatiji u svetskim razmerama - rekao je između ostalog Karanović i dodao kako ga je fascinirala činjenica da široka javnost gaji toliko simpatija i blagonaklonosti prema Golubiću iako nije ostavio rezutat kada je reč o kulturi, nauci, prosveti, sportu.

Karanović smatra da je to zato što se srpska akademska zajednica i predstavnici visoke kulture nisu dovoljno bavili biografijom i delatnostima Mustafe Golubića koje nisu imale značaj za kulturu u užem smislu, ali jesu za stvaranje kulturnog ambijenta.

- Kada se visoka kultura ne bavi tako važnim stvarima, onda to čine mnogi nepozvani i čak nekompetentni koji šire slojeve javnosti dovode u zabludu. Takve ličnosti koje su špijuni, agenti, masovne ubice, saradnici najpoznatijih svetskih političkih lidera, uvek fasciniraju specifičan nerv široke javnosti, naročito u savremeno doba kada se njima počnu baviti tabloidni mediji - kaže Karanović dodajući da se na taj način stvara ‘nepodeljeno i apsolutno nekritičko mišljenje javnosti koje se graniči s fascinacijom.’

- Kultura mora malo više da radi svoj posao da bi u pravu ravan i pravi kontekst dovodila određena stanja, procese, događaje pa i ličnosti - zaključuje Karanović.