Iako je vukovarsko-sremski župan Božo Galić (HDZ) na sednici Skupštine Vukovarsko-sremske županije (VSŽ) održanoj još 19. juna, obećao da će zahtevi za prenos osnivačkih prava nad osnovnim školama Borovo, Markušica i Negoslavci biti pripremljeni i stavljeni na dnevni red sledeće sednice županijskog predstavničkog tela, o čemu svedoči i zapisnik, to se 19. septembra nije dogodilo.
- Odnos Skupštine i upravnih županijskih tela prema ovom pitanju je pravi primer samovolje, nerada institucija i neprovođenja zakona. Nije ispoštovano ono što je dogovoreno, a što je u potpunosti u skladu sa člankom 96. Zakona o odgoju i obrazovanju u osnovnoj i srednjoj školi. Na delu je novi oblik diskriminacije. Dosad smo razgovarali o diskriminaciji pripadnika srpske nacionalne manjine, a od sada možemo govoriti i o diskriminatorskom odnosu prema jedinicama lokalne samoprave - kaže Dušan Jeckov, predsednik vukovarsko-sremske organizacije SDSS-a čijih je troje većnika zajedno sa dožupanom iz reda srpske nacionalne manjine Đorđem Ćurčićem, napustilo sednicu.
Opštine Borovo, Markušica i Negoslavci su zahteve podnele još početkom 2015. godine, a odluka je trebala uslediti u zakonskom roku od 60 dana
Jeckov podseća da je Skupština VSŽ na sednici u junu jednoglasno donela odluku o prenosu osnivačkih prava nad vukovarskim osnovnim školama sa Županije na Grad Vukovar, koju su podržali i većnici SDSS-a smatrajući da će se po istom modelu postupiti i sa zahtevima triju opština. No za to očigledno nije bilo političke volje, a ako se uzme u obzir najnovija erupcija antisrpskog raspoloženja nakon što je vukovarski gradonačelnik Ivan Penava najavio protest zbog neprocesuiranja ratnih zločina, za pretpostaviti je da je u skorije vreme neće ni biti.
Vukovarsko-sremska županija, naime, više od dve decenije odbija da škole u sredinama s većinskim srpskim stanovništvom, registruje kao škole srpske nacionalne manjine, a poslednje tri godine ignoriše i zahteve ove tri opštine za prenos osnivačkih prava nad školama. Opštine Borovo, Markušica i Negoslavci su takve zahteve podnele još početkom 2015. godine, a odluka je trebala uslediti u zakonskom roku od 60 dana. Župan Galić je na poslednjoj sednici županijske skupštine rekao kako je spreman udovoljiti zahtevima, ali da čeka tumačenje Ministarstva obrazovanja, no Jeckov smatra da potrebe za dodatnim tumačenjima nema jer je zakon vrlo jasan. Podsetio je da su predstavnici srpske zajednice razgovarali i sa ministarkom obrazovanja Blaženkom Divjak koja članak 96. stavak 3 Zakona o odgoju i obrazovanju u osnovnoj i srednjoj školi tumači na isti način. Takođe je podsetio i na pozitivno mišljenje Odbora za ljudska prava i prava nacionalnih manjina Hrvatskog sabora.
U članku 96. stavku 3. navodi se sledeće: ‘Iznimno , ako se radi o školskoj ustanovi u kojoj se nastava izvodi na jeziku i pismu nacionalne manjine i koja se nalazi na području jedinice lokalne samouprave u kojoj je utvrđena ravnopravna službena uporaba jezika i pisma nacionalne manjine, jedinica područne (regionalne) samouprave dužna je prenijeti osnivačko pravo na jedinicu lokalne samouprave po zahtjevu za prenošenje osnivačkih prava’. Sledeći, stavak 4. govori o rokovima: ‘Jedinica područne (regionalne) samouprave dužna je odluku o prijenosu osnivačkih prava donijeti u roku od 60 dana od primitka zahtjeva jedinice lokalne samouprave’. U tri opštine koje su od Vukovarsko-sremske županije zatražile prenos osnivačkih prava, srpski jezik je u službenoj upotrebi, a nastava u osnovnim školama se odvija na srpskom jeziku i ćiriličnom pismu.
- Oba kumulativna uslova su ispunjena. Tu spora nema. Međutim, poslednji događaji nedvosmisleno govore da Vukovarsko-sremska županija nema nameru da izvrši svoju zakonsku obavezu. Pala je zavesa svih laži i obmana koje smo imali prilike slušati u protekle više od tri i po godine - kaže načelnik Opštine Borovo Zoran Baćanović. Jedino rešenje vidi u Zakonu o suzbijanju diskriminacije jer je reč o ozbiljnom kršenju manjinskih prava.
- Ukoliko ne dođe do rešenja tog problema do kraja godine, ne postoji drugi put nego da svoja prava zatražimo putem suda - smatra borovski načelnik ističući kako se radi o ozbiljnom problemu od čijeg rešavanja, kaže, neće odustati jer se radi ‘o telu državne vlasti, obrazovnoj instituciji, nastavnicima, roditeljima, deci i i budućnosti srpske manjinske zajednice u Hrvatskoj’.
- Želimo da pripadnici srpske zajednice kao i pripadnici drugih manjinskih zajednica u Hrvatskoj imaju priliku da očuvaju svoj identitet i budu punopravni i ravnopravni građani Republike Hrvatske - poručuje Baćanović.
Prosvetna autonomija je srpskoj zajednici zagarantovana još 1995. godine, potpisivanjem Erdutskog sporazuma, ali do danas nije zaživela u pravom smislu. U Zajedničkom veću opština (ZVO), instituciji koja o vodi brigu o zaštiti prava srpske zajednice, smatraju da se u postupcima vlasti VSŽ radi o flagrantnom kršenju Zakona o odgoju i obrazovanju u osnovnoj i srednjoj školi.
- Opasno je kada većina ne želi primeniti zakone koje je sama donela, a koji su namenjeni očuvanju nacionalnog i svakog drugog identiteta neke nacionalne manjine. Nije svrha zakona da postoje na papiru i da se ne provode te da služe samo za to da bi se međunarodnim organizacijama pokazalo kako su, eto, prava nacionalnih manjina u Hrvatskoj uređena po najvišim evropskim standardima - ističe se u saopštenju koje potpisuje predsednik ZVO-a Srđan Jeremić.
Dodaje kako su ‘pripadnici srpske zajednice pokazali da su dovoljno razumni, tolerantni, umereni i usmereni na dogovorno rešavanje svih otvorenih pitanja, ali je ignorisanje zakona i zakonskih odredbi vezanih za prava nacionalnih manjina dostiglo alarmantan nivo’.
