Nakon tri i po godine od podnošenja, zahtevi za prenosom osnivačkih prava nad osnovnim školama koje su opštine Borovo, Negoslavci i Markušica uputile Vukovarsko-sremskoj županiji (VSŽ), konačno će se naći na dnevnom redu sednice Županijske skupštine. Obećao je to vukovarsko-sremski župan Božo Galić na poslednjoj sednici ovog predstavničkog tela. Na toj je sednici, održanoj u utorak, usvojena odluka o prenosu osnivačkih prava za sedam osnovnih škola na Grad Vukovar.
Pozdravljajući odluku o prenosu osnivačkih prava, predsednik Kluba većnika SDSS-a u Skupštini VSŽ-a Vinko Lazić izrazio je nadu da će se na isti način postupiti i sa zahtevima navedene tri opštine, nakon čega je župan Galić obećao da će ti zahtevi biti pripremljeni za sledeću sednicu koja će se održati za mesec dana. Podsetimo, Vukovarsko-sremska županija je kao osnivač škola više od dve decenije odbijala da ove ustanove u sredinama s većinskim srpskim stanovništvom, u kojima se nastava odvija na srpskom jeziku i ćiriličnom pismu po modelu A, registruje kao škole srpske nacionalne manjine, a poslednje tri godine ignorisala je i zahteve ove tri opštine za prenosom osnivačkih prava nad školama.
- Frustrirajuće je i zabrinjavajuće koliko su u upravnoj službi VSŽ-a bili spremni odbijati da postupe po zakonu koji je nalagao da se u roku od 60 dana od njihovog zaprimanja zahtevi opština stave na dnevni red Županijske skupštine. Napokon je to pokrenuto s mrtve tačke, iako u korist Gradskog veća Grada Vukovara. U Klubu SDSS-a smo podržali i taj zahtev u nadi da su sada otklonjene neke nedoumice i dileme u vezi tumačenja. Želim verovati da će župan biti od reči i da je došlo vreme i takav politički kontekst u kom će vladavina prava nadići nedostatak političke volje - kaže Lazić
Podsetio je da je izmenama i dopunama Zakona o odgoju i obrazovanju u osnovnoj i srednjoj školi u decembru 2014. omogućeno jedinicama lokalne samouprave da njihova predstavnička tela zatraže prenos osnivačkih prava nad školama koje deluju na njihovom području. Kako je Županija ranije konstanto odbijala registraciju srpskih manjinskih škola, premda je reč o sredinama u kojima je srpsko stanovništvo većinsko, izmene spomenutog zakona bile su nova šansa da se škole registruju drugim putem, promenom osnivača koji oko tog pitanja neće praviti problem. U skladu s tim izmenama, opštinska veća Borova, Negoslavaca i Markušice su početkom 2015. podnela zahteve prema Županiji, smatrajući da su ispunjeni kumulativni zakonski uslovi. Uprkos tome, u Vukovarsko-sremskoj županiji su se na te zahteve oglušili.
- Bilo je tu raznih izgovora, od političke situacije, promena Vlade, nedoumica u ministarstvu, traženja mišljenja iz ministarstva… Sve to nama nije bilo dovoljno uverljivo. Klub većnika SDSS-a je u nekoliko navrata tokom protekle tri godine tražio da se prenos osnivačkih prava stavi na dnevni red Županijske skupštine koju smo više puta iz protesta i napuštali - priča Vinko Lazić.
Pročelnica Upravnog odeljenja za obrazovanje, sport i kulturu VSŽ-a Jadranka Mustapić Karlić mišljenja je da se u slučaju zahteva Grada Vukovara radi o ‘normalnom sledu’, dok je zahtev tri opštine ‘puno složeniji problem’ .
- Naše odeljenje tumači da se ne radi o školama nacionalnih manjina, već o hrvatskim školama u kojima se u jednakom broju sati, po modelu A, izvodi nastava i na srpskom i na hrvatskom jeziku. Zahtev od strane ove tri škole je da to budu škole koje bi imale maltene status škola nacionalnih manjina i to je sporno - smatra pročelnica.
U srpskoj zajednicu su uvereni da je zakon na njihovoj strani, o čemu svedoče primeri drugih nacionalnih manjina u Hrvatskoj koje su pravo na svoje škole odavno ostvarile.
- Iako ništa nije gotovo dok se ne završi, treba verovati županu Galiću koji je za govornicom rekao da će ta tačka biti stavljena na dnevni red sledeće sednice i, nadamo se, pozitivno rešena - zaključuje Lazić.
Preuzimanjem osnivačkih prava opštine bi imale mogućnost da zajedno sa školama urede statute koji su ključni za registraciju škola te da učestvuju u izboru članova u školskim odborima koji, između ostalog, biraju i direktore. Registracija škola srpske nacionalne manjine bila je glavna tema nedavnog razgovora predstavnika srpske zajednice s ministarkom obrazovanja Blaženkom Divjak u Zagrebu. Uz saborske zastupnike SDSS-a Milorada Pupovca i Draganu Jeckov, u razgovorima je učestvovao i predsednik Zajedničkog veća opština Srđan Jeremić.
- Sve zakonske pretpostavke su odavno ispunjene i krajnje je vreme da se to pitanje reši - kaže Jeremić i dodaje da su predstavnici srpske zajednice bili ogorčeni kada su saznali da će se na dnevnom redu Skupštine VSŽ-a naći zahtev Grada Vukovara koji je podnesen pre svega mesec dana, dok su zahtevi tri opštine na čekanju tri i po godine.
- Temelj za prenos osnivačkih prava za Grad Vukovar je mnogo slabiji nego što je temelj naših opština. Grad Vukovar se u svom zahtevu poziva na članak 96. stav 2. Zakona o odgoju i obrazovanju u osnovnoj i srednjoj školi u kojem se kaže da županija može preneti osnivačka prava na opštinu ili grad, dok se mi pozivamo na član 96. stav 3. u kome se kaže da ukoliko se radi o školskoj ustanovi u kojoj se nastava odvija na jeziku i pismu nacionalne manjine i ukoliko se ona nalazi na teritoriji jedinice lokalne samouprave u kojoj je statutom predviđena službena upotreba manjinskog jezika i pisma, onda je Županija dužna preneti osnivačka prava na jedinicu lokalne samouprave. Dakle, ne da može, već da je to dužna učiniti - ističe Jeremić i dodaje kako se s takvim tumačenjem složila i ministarka Divjak.
- Ako Županija ne uvrsti zahteve triju opština na dnevni red skupštine, to će biti eklatantan primer diskriminacije prema pripadnicima srpske zajednice - zaključuje Jeremić.
