SKD Prosvjeta, pododbor Beli Manastir, VSNM Osječko-baranjske županije, VSNM Opštine Darda te Matica srpska Novi Sad organizovali su 15. novembra u Srpskom kulturnom centru u Belom Manastiru, okrugli stol povodom 100 godina od optacije srpskog i ostalog južnoslovenskog stanovništva iz Mađarske u Kraljevinu SHS s posebnim osvrtom na Baranju.
Okrugli stol okupio je ugledna imena na čelu sa dr. Milanom Micićem, generalnim sekretarom Matice srpske, a pored njega učestvovali su dr. Jelena Veselinov, upravnica poslova Matice srpske, mr. Milena Kulić, stručna saradnica odeljenja za književnost i jezik Matice srpske, Pera Lastić, direktor Srpskog instituta Budimpešta, Predrag Mandić, istoričar i novinar srpske redakcije Radio Pečuha Mađarska, Pero Matić, profesor i istraživač, Veljko Maksić, predsednik Odbora za kulturu ZVO i drugi.
Okrugli stol u Belom Manastiru nije slučajno izabran jer u tom kraju ima porodica, čak i čitavih naselja, čiji su preci optirali iz Mađarske u taj kraj.
- Smatramo da pitanje optanata nije dovoljno obrađeno u našoj istoriografiji, i osećali smo dužnost prema ljudima koji su morali da napuste svoj rodni kraj i dođu u novu državu - rekao je Dejan Jeličić, predsednik SKD Prosvjeta.
Eminentni učesnici prošli su sve faze od Prvog svetskog rata do stvaranja Кraljevine SHS kada je došlo do iseljavanja (optacije) srpskog i jugoslovenskog stanovništva iz Mađarske u delove novonastale države. Optiramo – selimo se u Maticu. Tako su govorili Srbi, koji su nakon završetka Prvog svetskog rata bili sa druge strane granice, u Mađarskoj. U pitanju su Srbi koji su odlučili da prihvate ponudu i uslove za seobu koje im je ponudila novostvorena država Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca. Njihova odluka značila je seobu sa viševekovnih ognjišta. Značila je odlazak u neizvesnost, potpuno novo okruženje i novi život u sredini koju nisu poznavali.
- Organizacija ovog okruglog stola je sjajna ideja jer je značajan deo srpskog stanovništva koji je danas u Baranji upravo optantskog porekla i u nekadašnji deo jugoslovenske Baranje prelio se značajan deo tog stanovništva. Čini mi se da su od svih prostora gde su se doselili optanti, a to su i Srem, Bačka i Banat, da se uticaj optanata najviše oseća u Baranji - istakao je generalni sekretar Matice srpske Milan Micić. Pokrovitelj okruglog stola bilo je Zajedničko veće opština iz Vukovara.
