Kao retko kada, sala Etnološkog centra baranjske baštine u Belom Manastiru bila je 11. februara ispunjena do poslednjeg mesta, a razlog za veliki interes bila je promocija knjige dr. Milana Micića, generalnog sekretara Matice srpske iz Novog Sada, pod nazivom "Kolonistička naselja u Baranji između 1921. i 1941. godine".
Temelj za nastanak ove knjige je bogata arhivska građa koja se čuva u Arhivu Vojvodine, veoma dragocena za prezentaciju procesa kolonizacije. Iako je optacija tema o kojoj se malo govori i piše ona je u Baranji i nakon sto godina još uvek prisutna, a razlog tome je u činjenici da je značajan deo srpskog stanovništva upravo optantskog porekla, i u nekadašnji deo jugoslovenske Baranje prelio se značajan broj tog stanovništva.
Da su Baranjci emotivno vezani za proces optacije dokaz je da je 2023. godine u Belom Manastiru održan okrugli stol povodom stogodišnjice od optiranja srpskog stanovništva iz Mađarske na kojem su učestvovali eminentni stručnjaci iz Matice srpske iz Novog Sada, Srpskog instituta iz Budimpešte i drugi.
Promocija u organizaciji SKD Prosvjeta, pododbor Beli Manastir, bila je posvećena trećoj knjizi dr. Milana Micića na temu kolonističkih naselja, i u njima je obrađeno 55 naselja. Teme koje su zastupljene u tim knjigama su formiranje, nastanak i tok života sve do 1941.godine, a sve su to i teme autorovog naučno-istraživačkog rada u kom je optacija, skupa sa dobrovoljačkim pokretom srpske vojske u Prvom svetskom ratu, primarna.
Po popisu iz 1921. godine u Baranji je najmanje bilo južnih Slovena, Srba i Hrvata. Srbi su jedino bili relativna većina u Banatu sa 32 odsto, bili su manjina u Bačkoj, a u Sremu su bili ubedljiva većina. Tako su formirane kolonije, a kolonisti su bili sastavljeni od solunskih dobrovoljaca koji su bili primarno iz dinarskih krajeva.
- Optantske grupacije, pre svega iz Mađarske i u manjoj meri iz Rumunije, nisu imale zvaničan naziv optanti nego izbeglice s pravima optanata te su prelazile granice i dolazile na ovaj prostor - rekao je Micić.
Na teritoriji Kraljevine Jugoslavije formirano je 200 naselja na području Slavonije, Srema, Bačke i Banata te Baranje na kojoj je formirano sedam kolonija. U drugom delu promocije o knjizi je govorio dr. Aleksandar Horvat, Belomanastirac s novosadskom adresom.
- Kada je reč o potomcima optanata čini mi se da je Baranja jedan centar, i da je ljudima u odnosu na neke druge krajeve Srbije i Hrvatske posebno stalo do njihovih predaka koji su bili optanti - rekao je Horvat.
