Ovogodišnji dani Svetih novomučenika jasenovačkih, koji su od 2. do 5. septembra održani u Jasenovcu i Zagrebu, imali su veliki odjek, pogotovo u srpskoj zajednici u regionu. Liturgiji u manastiru Rođenja svetog Jovana Krstitelja u Jasenovcu, koju je 2. septembra služilo preko deset arhijereja Srpske, Ruske i Makedonske pravoslavne crkve, na čelu s ruskim pravoslavnim mitropolitom budimpeštanskim i sve Mađarske Ilarionom, prisustvovalo je preko 2.000 vjernika iz Hrvatske, Srbije, BiH i Crne Gore te brojni državni zvaničnici i predstavnici srpske zajednice.

Među njima je bila i ministarka pravde Srbije Maja Popović koja je naglasila "potrebu razvoja i promocije kulture sećanja uz neophodnost izgradnje dobrosusjedskih odnosa u regionu". Liturgiji su prisustvovali i ambasadorka Srbije u Hrvatskoj Jelena Milić, predsjednik Srpskog narodnog vijeća Milorad Pupovac, predstavnici institucija Srbije te ministri u Vladi Crne Gore.

Održan je i deveti simpozij o novomučenicima. Prvog dana u Jasenovcu otvorena je istraživačka biblioteka, nakon čega je uslijedilo više predavanja o stradanjima Srba i pripadnika drugih naroda.

Drugi dio simpozija održan je u zgradi Srpske pravoslavne gimnazije u Zagrebu. Vladika pakračko-slavonski Jovan istaknuo je značenje istraživačke biblioteke, prve u svijetu posvećene Drugom svjetskom ratu na području Jugoslavije, koja ima nekoliko hiljada knjiga, i otvorena je svim istraživačima. Upoznao je prisutne sa činjenicom da je Nikšić dobio Ulicu jasenovačkih žrtava.

- Na dvodnevnom simpoziju iz različitih uglova sagledavamo ljudska iskustva stradanja u 20. vijeku, a sve što se iznosi mora da se zasniva na preciznim i jasnim činjenicama - rekao je vladika te naglasio da je u pripremi i organizaciji Dana jasenovačkih novomučenika učestvovao SNV.

- SNV od aprila do oktobra komemorira žrtve 20. stoljeća i to je naša dužnost. Da nema tako upornog angažmana SNV-a i drugih organizacija uključujući SPC i naše partnere iz civilnog društva progresivne orijentacije, danas bi prošlost bila predstavljena u drugom svjetlu, kroz manipulacije ili zaborav - rekao je Dejan Jović, predsjednik Savjeta SNV-a. Podsjetio je da predsjednik SNV-a Pupovac govori o politici zajedničkog komemoriranja žrtava i komemoriranja svih žrtava, a ne samo Srba.

- Zajedničko komemoriranje kao temelj politike sjećanja treba biti dalje promovirano jer bez širenja svijesti o dubini i tragediji zločina koji su se dogodili nama i drugima, teško možemo graditi bolju budućnost. Utrka tko je bio najveća žrtva i tko ih je imao više, što nije specifično samo za ove prostore, dovodi u pitanje stvarne zločine - rekao je Jović koji je u tom smislu naglasio važnost uloge i djelovanja vladike Jovana.

Glavno predavanje na temu predstavlјanja iskrivlјenih činjenica o Holokaustu u postkomunističkoj Istočnoj Evropi, održao je direktor Centra "Simon Vizental" u Jerusalimu Efraim Zurof. Rekavši da u arapskom i muslimanskom svijetu postoji negiranje Holokausta, iako je to najdokumentiranija tragedija u historiji, Zurof je ukazao na trend istočnoevropskih zemalja da priznaju Holokaust, ali i da negiraju učešće svojih stanovnika u njemu.

- U invaziji na SSSR, grupe za istrebljenje brojale su do 5.000 ljudi i pokrivale su teritorij od Talina od Odese na preko 1.500 kilometara, pobivši preko 1,5 miliona ljudi. To ne bi bilo moguće bez kolaboracionista - rekao je Zurof. Podsjetio je na licitaciju brojkama žrtava Jasenovca koje su se kretale od 30.000 do 1,2 miliona žrtava.