Bilo je samo pitanje vremena kad će, nakon što je rehabilitiran Draža Mihailović, na red doći i Milan Nedić, kvislinški predsjednik srpske vlade od 1941. do 1944. godine. Za Mihailovića je obrazloženje bilo da nije imao pravedno suđenje (sud nije ulazio u samu optužnicu), što je bilo i za očekivati s obzirom na to da je već prije nekoliko godina u parlamentu odlučeno da je Srbija, za razliku od svih ostalih, u Drugom svjetskom ratu imala dva antifašistička pokreta, partizanski i ravnogorski.
Zahtjev za rehabilitaciju Nedića podnijeli su Srpska liberalna stranka, odnosno njen pravni nasljednik Srpski liberalni savjet, Udruženje političkih zatvorenika i žrtava komunističkog režima i Aleksandar Nedić, praunuk Milana Nedića; prvi put još 2007. godine, ali je odbijen s obrazloženjem da je – neuredan. Podnositelji su očito zahtjev u međuvremenu uredili, ponovno ga podnijeli, pa je Viši sud sada odlučio da se 7. prosinca krene s postupkom rehabilitacije.
Ne samo da je bio kvisling, Nedić je odgovoran jer je imao ključnu ulogu u sprovođenju holokausta u Srbiji, odnosno njegov aparat terora, njegova policija, žandarmerija, uz strane okupacione vlasti, bile su ključne u sprovođenju holokausta - kaže Bešlin
Praunuk Aleksandar Nedić brani svoga pretka, pa kaže da se u Arhivu Jugoslavije nalazi više od 1.800 dokumenata koji govore o ulozi generala Nedića kao predsjednika vlade u vrijeme okupacije Srbije od 1941. do 1944., koji bi bacili jasnije svjetlo na ta vremena. ‘Otvaranjem arhiva videlo bi se da je preko 400.000 Srba bilo proterano iz takozvane NDH, Albanije i Makedonije. Videlo bi se da u Banjičkom logoru nisu bili zatočeni samo pripadnici komunističkog, već i pripadnici pokreta Draže Mihailovića. Saznalo bi se da petoro obešenih na Terazijama 1941. godine nisu bili pripadnici komunističkog, već pokreta Draže Mihailovića. Doznalo bi se i o veoma bliskoj saradnji pripadnika Vermahta i pripadnika KPJ, do 22. juna 1941. godine. Takođe i o tome da vlada Milana Nedića nije učestvovala u likvidaciji beogradskih i srpskih Jevreja, već je to radila isključivo okupaciona vlast Nemačke. Videlo bi se da logor Sajmište nije imao nikakve veze sa Nedićem, već sa NDH’, tvrdi generalov praunuk u ‘Politici’ i ističe da bi Srbija, da Nedić nije prihvatio ulogu predsjednika vlade, ‘bila podeljena između NDH, Mađarske, Bugarske i Nemačke, što bi dovelo do mnogo većeg progona Srba’.
Činjenice, međutim, govore nešto drugo: da je general Nedić još kao ministar vojni Kraljevine Jugoslavije bio smijenjen 1940. godine zbog zastupanja ideje o priključenju silama Osovine. Na vlast ga sredinom 1941. dovode njemački nacisti uz suradnju domaćih izdajnika. Sve do bijega iz Beograda 1944. Nedić je slušao naloge svojih njemačkih gospodara, pa i u progonu Židova, Roma i komunista, koji su stradali u silnim logorima, tako da je već u kolovozu 1942. izviješteno da je Srbija jedna od prvih zemalja koje su riješile židovsko pitanje, odnosno da je ‘judenfrei’ – očišćena od Židova. U brojkama: ubijeno je ili poslano (manji broj) u njemačke koncentracijske logore njih više od 15 tisuća ili 94 posto od predratnog broja. Samo kroz logor na Banjici u te tri godine prošlo je između 25 i 30 tisuća ljudi, a ubijeno ih je barem četiri i pol tisuće.
Povjesničar Milivoj Bešlin, jedan od prvih koji se oglasio na Slobodnoj Evropi, kaže da se rehabilitacija Milana Nedića, kvislinškog predsjednika vlade Srbije, nikako drukčije ne bi mogla tumačiti nego kao rehabilitacija fašizma.
- Što se tiče Milana Nedića istoriografija, i domaća i svetska, tu je jasna. Ne samo da je bio kvisling, Nedić je odgovoran jer je imao ključnu ulogu u sprovođenju holokausta u Srbiji, odnosno njegov aparat terora, njegova policija, žandarmerija, naravno uz strane okupacione vlasti, bile su ključne u sprovođenju holokausta - kaže Bešlin.
Dodaje da su desetine uredbi i dekreta koje je donosila Nedićeva vlada bile ‘apsolutno rasističke, gde je zabranjeno, citiram: Jevrejima i Ciganima da rade u državnim službama, da budu studenti univerziteta, osporeno im je pravo na rad, na imovinu, njihova imovina je bez naknade proglašena vlasništvom države tako da je to par excellence rasistička i fašistička vlast’.
- Osnova za takve rehabilitacije je ono što je već nazvano anti-antifašizmom u Srbiji. Dakle time se osporava i derogira antifašističko nasleđe Srbije. Time se, što je vrlo važno, falsifikuje istorija, jer prilikom svake od tih ne presuda koje donosi sud nego odluka vi imate jednostranački postupak, ne obnavljate čitav proces nego donosite jednu de facto političku odluku, ali time se zapravo dovode u pitanje ne samo antifašistički temelji ovoga društva nego se i direktno falsifikuje istorija i rehabilituje se i sam fašizam kao takav. Mislim da je to vrlo opasno. Kada govorimo o Nediću, on je na primer imao svoje govore koji su emitovani na Radio Beogradu, gde je on o partizanima, kao jedinom antifašističkom pokretu u Jugoslaviji govorio, citiram: ‘Satrite ih, to izdajničko seme satrite da bi naš narod živeo, satrite ih i ubijajte, trebite taj kukolj iz srpske narodne njive, vaša ruka će se pozlatiti, ime ovekovečiti, utamanjujte ih, prijavljujte ih vlastima i tražite pomoć. Crvenu neman trebićemo bez predaha, bez milosti do potpunog istrebljenja’, kraj citata. Istovremeno je tvrdio u mnogobrojnim govorima, opet citiram: ‘Dugujemo blagodarnost Velikom Nemačkom Rajhu što nam je omogućio život, što nam je pružio časno mesto saradnika u izgradnji novog sveta’, kraj citata. Dakle takvog čoveka rehabilitovati, ne postoji druga poruka nego rehabilitovati fašizam - ističe Bešlin.
Nedić je, kao što je poznato, pobjegao iz Beograda sa svojim drugovima nacistima. Saveznici su ga našli u Austriji i izručili Jugoslaviji, a službena verzija kaže da je 1946. počinio samoubojstvo skočivši kroz prozor zatvora u Beogradu u trenutku nepažnje zatvorskih čuvara. I tu je pravna začkoljica: kako rehabilitirati nekoga tko uopće nije osuđen, ako je predmet postupka rehabilitacije ispitivanje pravičnosti sudskog postupka? Ne treba sumnjati da bi dobio smrtnu kaznu, ali presudio je sam sebi.
Sada valja sačekati što će učiniti nadležni sud, hoće li svojom odlukom zaista rehabilitirati fašizam. Ako odgovor bude pozitivan, pitanje je tko će još od fašista na nebu pjevati s nevinom dječicom.
